Yurt dışında basılan sahte dolarların Türkiye’de piyasaya sürülmesi piyasaları karıştırdı. 50 ve 100 dolarlık banknotların, bankamatik ve para sayma makinelerinden bile geçtiği belirtildi. Bankalar ve döviz büroları dolar alımlarını durdurdu. Sahte dolar krizi fırsatçıları da harekete geçirdi. Bazı döviz bürolarının dolar bozmak için komisyon istediği iddia edildi. Doları daha düşük fiyata almak isteyenler ortaya çıktı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı olayla ilgili soruşturma başlattı. Bankalar, ATM ve para sayma makinelerini güncellemeye başladı. Ayrıca uzmanlar, vatandaşların mağdur olmaması için bazı önerilerde bulundu. İşte sahte döviz kriziyle ilgili tüm ayrıntılar…
Piyasaları sarsan sahte döviz krizi derinleşiyor.
İstanbul, Antalya ve Gaziantep’in ardından Adana’da da 50 ile 100 dolarlık döviz işlemlerine ara verildi.
Kapalıçarşı’da ve birçok şehirde döviz büroları banknotlarla ilgili iş yerlerine uyarı broşürleri astı.
Sahte paraları ATM ve para sayma makinelerinin ayırt edemediği belirtildi.
Esnaf elle kontrol yaparak sahte dolarları tespit etmeye çalıştı.
Bankalar, kullanımdaki para sayma, sahte döviz kontrol ve ATM makinelerinin güncellemelerine başladı.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, sahte para basımı ve dağıtımı konularının araştırılması amacıyla soruşturma başlattı.
FIRSATÇILAR İŞ BAŞINDA!
Sahte dolar krizi fırsatçıları da harekete geçirdi.
Bazı döviz bürolarının 50 ve 100 doları bozmak için 5 ila 10 dolar arasında ek ücret talep ettiği öne sürüldü.
Bankaların alımları durdurmasıyla karaborsa oluştuğunu belirten uzmanlar, beyaz dolar olarak bilinen eski basım 50 ve 100 dolar yüzde 10’a varan komisyon alınmaya başladığını belirtti.
Bazı döviz bürolarının da doları daha ucuza bozmaya çalıştığı belirtildi. Doların güncel fiyatının 34,70 lira civarındayken 25 liraya bozmaya çalışanlar olduğu iddia edildi.
VATANDAŞ NE YAPMALI?
Uzmanlar, vatandaşların mağdur olmaması için dolar alımlarını bankalar üzerinden yapmasını önerdi. Ayrıca döviz ödemeli kart kullanımı tavsiye edildi.
Bankadan nakit döviz alımlarında, ilgili dövizin fotokopilerinin çekilmesi ve banka kaşesi vurularak teslim alındığının belgelenmesi tavsiye edildi.
Döviz bürolarında da makbuzun üzerine alınan paraların seri numaralarının yazılmasının mağduriyetleri önleyeceği aktarıldı.
MERKEZ BANKASI VE BANKALAR HAREKETE GEÇTİ
Merkez Bankası, sahteciliğe karşı adli mercilerle çalışma yürüttüğünü ve gerekli yönlendirmeleri yaptığını açıkladı.
Türkiye Bankalar Birliği, kullanımdaki para sayma, sahte döviz kontrol ve ATM makinelerinin kontrolleri ve güncellenmelerinin yapıldığını duyurdu.
SAHTE DOLARLAR NEREDEN GELİYOR?
Sahte dolar banknotların Güneydoğu ve Bulgaristan sınırından kaçak yollarla Türkiye’ye sokulduğu iddia edildi.
İlk işlemler Antalya, İzmir, Gaziantep ve İstanbul gibi turistik bölgelerde yapıldı.
SAHTE DOLARLAR İLK NEREDE KULLANILDI?
Antalya’da bir kişinin yüklü miktarda sahte dolar ile kripto para alımı yapmaya çalıştığı öğrenildi. Bu olay, sahte dolarlara dair ilk büyük vakalardan biri olarak kaydedildi.
Gaziantep’te bir döviz bürosunda para sayma makinesi güncellenmediği için sahte dolarlar tespit edilemedi.
NE KADAR SAHTE DOLAR OLDUĞU TAHMİN EDİLİYOR?
Piyasaya sokulan sahte dolarların 600 milyon doları bulabileceği tahmin ediliyor.
Bazı kaynaklar ise meblağın 1 milyar doları aşabileceğini iddia ediyor.
“SAHTE BİN DOLAR DAHİ YOK”
Tüm Yetkili Müesseseler ve Döviz Büroları Derneği (TÜYEMDER) Başkanı Methi Şeren, sahte dolar iddialarının abartılı olduğunu ve panik havası yaratıldığını söyledi.
Bir hafta sonucunda tüm Türkiye’de sadece 2 sahte banknot ellerine geçtiğini söyleyen Şeren, piyasada sahte bin dolar dahi olmadığını ifade etti.
SAHTE DOLAR NASIL ANLAŞILIR?
Emniyet Genel Müdürlüğü’nün “ABD doları güvenlik özellikleri” başlıklı metninde, orijinal dolar banknotları özelliklerine ilişkin şu bilgiler yer alıyor:
RENK DEĞİŞTİREN MÜREKKEP
50 DOLAR
1997 yılında tedavüle sürülen 50 ABD Doları banknotların ön yüzünde bulunan 50 rakamına dik bakıldığında yeşil, açılı bakıldığında siyah renkte görüntü veriyor. 2004 yılındaki baskıda ise 50 sayısı banknot yukarıya ve aşağıya doğru eğildiğinde bakır renginden yeşile dönüşüyor.
100 DOLAR
1996 ve 1999’da tedavüle sürülen 100 ABD doları banknotların ön yüzünde bulunan 100 sayısı, dik bakıldığında yeşil, açılı bakıldığında siyah renkte görüntü veriyor. 2011’deki baskıda ise 100 sayısı banknot yukarıya ve aşağıya doğru eğildiğinde bakır renginden yeşile dönüşüyor.
MİKRO YAZI
50 DOLAR
1996 yılında tedavüle sürülen 50 ABD Doları banknotların ön yüzünde bulunan portrenin etrafındaki 3 sıradan oluşan çerçeve çizgilerin son sırasında “THE UNITED STATES OF AMERICA” mikro yazı ibaresi bulunuyor.
1997 yılı baskısında, banknotun ön yüzünde bulunan portredeki şahsın gömleğinin sol yakası üzerinde “UNITED STATES OF AMERICA” ibaresi aşağıya doğru ve banknotun sol ve sağ kenar sularında “FIFTY” ibaresi tekrarlanarak mikro yazılıdır.
2004 yılı baskısında ise banknotun ön yüzünde bulunan ABD Merkez Bankası mührünün sağında ve sol üstündeki iki adet yıldızda tekrarlanarak yazılı “USA 50”, “USA FIFTY” ibareleri ile portedeki şahsın gömleğinin sol yakası üzerinde “THE UNITED STATES OF AMERICA” ibareleri yer alıyor.
100 DOLAR
1996’da tedavüle sürülen 100 ABD doları banknotların ön yüzünde bulunan portrenin etrafındaki çerçevenin dışında bir çizgi halinde “THE UNITED STATES OF AMERICA” ibaresi tekrarlanıyor.
1996’da tedavüle sürülen ve Franklin portreli 100 ABD doları ile 1999’da piyasaya sürülen 100 ABD dolarında portredeki şahsın ceketinin yaka kenarında, aşağıya doğru “UNITED STATES OF AMERICA” ibaresi ile sol alt köşede bulunan ‘100’ sayısı içinde “USA 100” ibaresi mikro yazılı yer alıyor.
2011 baskısında ise, banknotun ön yüzünde bulunan portrenin ceket yakasında “THE UNITED STATES OF AMERICA”, ön yüzün sağ tarafında bulunan portre filigranını içeren boş alanın etrafında “USA 100” ve ön yüzünde bulunan altın renkli tüy kalem boyunca “ONE HUNDRED USA” ibaresi mikro yazı olarak yer alır. Ayrıca banknotta yer alan şeritlerde küçük 100 rakamı mikro yazı şeklinde bulunuyor.
BANKNOTTAKİ RENK FARKI
1996 yılı baskısı 1, 2, 5, 10, 20, 50 ve 100 ABD doları banknotlarda yeşil ve siyah renkler kullanıldı.
2004 yılı baskısı 50 ABD Doları banknotlarda mavi, kırmızı ve yeşil renkler; 2011 baskısı 100 ABD doları banknotlarda ise mavi, turuncu, sarı, yeşil ve siyah renkler yer aldı.
