Küresel piyasalara bugün adeta “riskten kaçış, nakite geçiş” teması üzerinden satıcılı bir görünüm hakim oldu. Risk fiyatlaması Asya borsalarından ABD borsalarına, kripto para piyasalarına ve BIST100’e kadar her yanı sardı.
Peki ne oldu?
3. Dünya Savaşı Fiyatlaması
Veri ve makroekonomik görünümün ötesinde dünya bir yandan da İsrail-Lübnan sınır hattındaki gerginliği ve artan jeopolitik riskleri izliyor.
The Wall Street Journal, İran’ın ABD ve Arap ülkelerinin Ortadoğu’daki gerginliği azaltma çağrılarını reddederek savaşa yol açacak dahi olsa İsrail’i vurmaya kararlı olduğunu duyurdu.
Bu durum, bölgedeki jeopolitik tansiyonun artmasına yol açarak yatırımcıların risk iştahını kısıtladı.
Şahinleşen BoJ ve Çözünen Carry Trade İşlemleri
Ortadoğu karmaşasının yanı sıra piyasalar, yeni haftaya adeta kırmızıya boyanan Asya borsaları karşısında endişeli bir başlangıç yaptı. Asya Borsalarında Japon Topix ve Nikkei 225 endeksleri, yatırımcıların satış dalgasıyla ayı piyasasına girmeye yaklaştı.
Japonya Merkez Bankası’nın (BoJ) geçtiğimiz hafta yaptığı faiz artırımı hamlesi, bankanın bundan sonra faiz artış döngüsüne girmiş olabileceği yönündeki fiyatlamayla Japonya pay piyasalarında satış baskısını derinleştirdi.
Bu hamle açık bir şekilde artık daha güçlü bir yen demekti, peki bu ne ne anlama geliyor?
Japonya uzun yıllardır sıfır faiz politikası uyguluyordu. Bu politika ise “carry trade işlemleri” denilen, düşük faiz oranlı Japon Yeni’ni ödünç alıp yüksek faiz oranlı diğer para birimlerine yatırım yapmayı içeriyor.
Bu işlemi gerçekleştiren yatırımcılar, iki para birimi arasındaki faiz farkından kazanç sağlamayı hedefliyor. BoJ’un faiz artış hamlesiyle birlikte Japon Yeni’nin değer kazanması işte bu carry trade işlemlerinin hızla çözünmesine sebep oldu.
Böylece Nikkei 225 13% düşüşle 1987’deki Kara Pazartesi’den bu yana en büyük düşüşünü kaydederken, Topix de 12% değer kaybetti.
Odadaki Fil ile Burun Buruna: ABD Ekonomisi Resesyona Girdi mi?
Bu büyük dalgalanmanın en büyük sorumlularından biri olarak geçtiğimiz hafta açıklanan istihdam verileri küresel piyasalarda adeta “çıt sesi” oldu.
Cuma günü açıklanan ve beklentinin altında kalan istihdam verileri ve 3 yılın en yüksek seviyesine çıkan işsizlik oranı, ABD ekonomisinin resesyonla burun buruna geldiğinin bir sinyali olarak yorumlandı.
Odadaki fil olarak uzun zamandır ekonomide endişe yaratan resesyon, ilk defa bu kadar yakın hissedildi. Tüm bu endişeler Fed’in faiz indirim politikasında geç kalmış olabileceği yönündeki anksiyeteyi tetikledi.
Villere & Co. portföy yöneticisi Lamar Villere, “Açıkçası istihdam sayısı büyük manşetti ancak en azından kötü ekonomik haberlerin iyi olarak okunmasından ziyade kötü ekonomik haberlerin kötü olarak okunduğu rasyonel bir dünyaya resmen girmiş gibi görünüyoruz. Fed indirime gidecek ve hepimiz bir şekilde buna alıştık, bu bir şekilde yerleşti. Şimdi daha çok ‘Acaba çok mu beklediler? Bizi bir resesyon mu bekliyor?’ soruları gündeme oturdu.” yorumunu yapıyor.
Tesla CEO’su Elon Musk ise Fed’in “aptalca davrandığını” ve harekete geçme konusunda bariz bir şekilde geç kaldığını söyledi:
ABD’de Nasdaq vadeli işlemleri 3%’ün üzerinde düşüşle düzeltme bölgesine girerken, S&P 500 ve Dow Jones vadeli işlemleri de sırasıyla 2% ve 1% düştü.
Üstelik artık yüreklere su serpen bir yapay zekâ rallisi de yoktu: Aksine, yapay zekâ şirketlerinin artan maliyetleri de açıklanan bilançolarda can sıkmaya başlamıştı.
Geçtiğimiz haftalarda Google (GOOGL) ve Microsoft (MSFT) gibi yapay zekâ devlerinin üç aylık sonuçları, ralliye aç piyasaları memnun etmeye yetmedi.
Piyasadaki görünüm öyle bir görünüm aldı ki Intel CEO’su Pat Gelsinger, çareyi dua etmekte buldu:
👀 Buffett Çöküşü Öngörmüş
Borsanın duayen ismi Warren Buffett’ın ikinci çeyrek portföyü ise piyasadaki görünümün adeta bir kanıtı niteliğinde.
Berkshire Hathaway ikinci çeyrekte 76 milyar dolarlık hisse sattı ve bu satış adeta “nakite geçiş” temasını destekler nitelikte yorumlandı. Bu satışlarla birlikte Berkshire’ın nakit varlıkları 277 milyar dolarla rekor seviyeye yükseldi.
Değer yatırımcılığı ile bilinen Buffett-Munger ikilisi için 2016 yılında başladıkları Apple yatırımı bir teknoloji yatırımı olması bakımından diğer yatırımlarından ayrışıyordu.
Fakat ikinci çeyrek sonuçları gösteriyor ki Berkshire, Apple pozisyonlarını yarı yarıya azalttı. Şirket, ikinci çeyrekte de 390 milyon hisse satarak şirketteki pozisyonunu 84,2 milyara kadar düşürdü.
🪙 Kripto Piyasalarından 24 saatte 260 Milyar Dolar Silindi
Kripto para piyasaları ise jeopolitik ve makroekonomik tüm konularla birlikte sektörün büyük şirketlerinden biri olan Jump Trading’in piyasa yapıcılık işinden çıkması sebebiyle yaptığı Ethereum satışlarının baskısını yaşıyor.
Jump Trading, son on gün içinde yaklaşık 300 milyon dolar değerinde Ethereum sattı. Yapılan satışların likiditenin az olduğu hafta sonunda gerçekleşmiş olması volatilitenin özellikle yükseliş göstermesine neden oldu.
Bitcoin haftaya 23%, Ethereum ise 31%’lik düşüşle başladı. Bu düşüş hareketi ile Bitcoin yaklaşık 6 ayın dibini gördü ve kripto piyasalarından son 24 saatte 260 milyar dolar silindi.
📊 Ortadoğu’nun Ortasında BİST100
Satışların derinleşmesi jeopolitik risklere karşı kırılgan olan Borsa İstanbul’u da vurdu. Piyasa açılışı öncesinde VIOP’ta değer kaybı 8%’i aşarken BIST100 endeksi güne 6,72% aşağıda başladı ve endekse bağlı devre kesici aktifleşti. Devre kesicinin sona erdiği ikinci açılışta ise endeksteki kayıp 7%’nin üstüne çıktı.
Borsa İstanbul’da bilanço sezonu devam ederken jeopolitik gerginliklerin tırmanması panik satışlarında etkili oldu. Seans açılışıyla birlikte takip edilen temmuz ayına ilişkin enflasyon verisi aylık bazda beklenti altında gerçekleşse de piyasa fiyatlamalarında etkisiz oldu.
ABD tarafındaki zayıf imalat PMI verisi ve İSO (İstanbul Sanayi Odası) tarafından açıklanan yurt içi imalat PMI verisinin beklenenden düşük gelmesiyle beraber 3. çeyreğin zayıf geçmesi bekleniyor.
Hem küresel tarafta bir resesyon endişesi hem de İran-İsrail gerginliği ile beraber BIST 100 endeksinde geçtiğimiz hafta cuma gününden beri düşüşler söz konusu olmaya devam etti.
